Gerekçesi güvenlik mi? Rekabet mi? DeepSeek’in yükselişi ve yasaklar: Uzmanlar değerlendirdi!

Çin merkezli yapay zeka modeli , ABD’nin , ve eyaletlerinde ve Avrupa’da ile ’da güvenlik endişeleri nedeniyle . DeepSeek’in beklenmedik hızlı yükselişi, yalnızca sektörünü değil, küresel çapta teknoloji ve jeopolitik dengeleri de sarsmış durumda.

Yasak kararlarına ilişkin farklı görüşler bulunuyor. Uzmanlar, bu yasakların belirli güvenlik kaygıları açısından meşru olabileceğini kabul ederken, Çinli modelin Batılı alternatiflerle kıyaslandığında neden daha fazla risk taşıdığı konusunda net bir açıklama yapılmadığını vurguluyor.

DeepSeek’in yükselişi ve sektörde yarattığı etki

DeepSeek, düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanılarak geliştirilen açık kaynaklı yapay zeka modeli ’i 20 Ocak’ta piyasaya sürdü. Model, kısa sürede geniş kitlelere ulaşarak uygulama mağazalarında ABD merkezli’yi geride bıraktı ve en çok indirilen yapay zeka uygulaması oldu.

Bilgisayar, Hukuk ve Psikoloji Fakültesi Dekanı , DeepSeek’in popülerliğinin sektör üzerindeki etkisini “DeepSeek’in beklenmedik anlık popülaritesi, yapay zeka endüstrisini sarstı hatta borsaların düşmesine neden oldu” sözleriyle değerlendirdi.

Uzmanlara göre, DeepSeek’in başarısının arkasında fiyat avantajı, hızlı yanıt süreleri, doğruluk oranı ve açık kaynak erişimi gibi etkenler bulunuyor. DeepSeek’in özellikle matematik problemlerini çözmede ve geniş bağlamlı makaleleri özetleme konularında üstün olduğu belirtiliyor.

DeepSeek yasaklarının sebebi: Güvenlik mi, jeopolitik rekabet mi?

Güvenlik endişeleri nedeniyle alınan yasak kararları, Batılı yapay zeka modelleriyle karşılaştırıldığında soru işaretleri doğuruyor.

Belfast Queen’s Üniversitesi Öğretim Görevlisi Deepak Padmanabhan, konuya ilişkin “Tüm üretken yapay zeka modelleri detaylı veri topluyor. Ancak DeepSeek’in veri toplamasının, OpenAI ya da Google’ın veri toplamasından neden niteliksel olarak farklı olduğu açıklanmıyor” değerlendirmesini yaptı.

Padmanabhan, bu noktada jeopolitik gerilimlerin belirleyici olduğunu belirterek, “Bu endişeler ancak kullanıcılar bir ülkedeki şirketlerin diğerlerinden daha güvenilir olduğunu düşünüyorsa geçerlidir ki bu da bizi Doğu-Batı çatışmasına geri götürür” dedi.

Melbourne Kraliyet Teknoloji Enstitüsü’nden Dana McKay ise, DeepSeek’in Çin merkezli bir şirket olması nedeniyle, topladığı verilerin Çin hükümetine erişilebilir olmasının risk yarattığını öne sürdü.

“Modelin temel kod ve veri seti yayımlanmamış olmasına rağmen açık kaynak olarak görünmesi, güvenlik tartışmalarını beraberinde getiriyor” diyen McKay, DeepSeek’in kullanıcılarının kimliklerini belirlemek için biyometrik veriler de topluyor olabileceği iddiasını da gündeme getirdi.

DeepSeek’in teknolojik farklılıkları

DeepSeek, ChatGPT gibi büyük dil modelleriyle benzer bir mantıkla çalışsa da, bazı farklılıklara sahip.

Buckingham Üniversitesi’nden Sellahewa, modelin “çeşitli disiplinlerden ve alanlardan birçok uzmana danışmasını sağlayan mimarisine sahip olduğunu” belirtti.

DeepSeek’in açık kaynaklı olması, geliştiricilere modelin algoritmalarına erişme ve onları değiştirme şansı tanıyor. Bu, yapay zeka topluluğunda inovasyonu teşvik eden bir durum olsa da, aynı zamanda veri güvenliği riskleriyle ilgili endişeleri de artırıyor.

Öte yandan, Padmanabhan, DeepSeek’in daha yüksek enerji verimliliği ve düşük maliyetle çalışmasının önemli avantajlar sunduğunu söyledi.

Yasaklar DeepSeek’e olan ilgiyi artırabilir mi?

Uzmanlara göre, DeepSeek’e yönelik yasaklar, aslında modelin popülaritesini artırabilir.

Padmanabhan, “DeepSeek, Amerikan büyük teknoloji sektörünün dışından gelen ilk büyük sohbet robotu.” ifadesini kullanarak, ABD’nin çiplerine yönelik Çin ihracat kısıtlamalarının da bu süreci etkilediğini söyledi.

Padmanabhan, “Avrupa, Avustralya ve İngiltere, kültürel ve ekonomik olarak büyük ölçüde ABD’ye bağlı olduklarından, DeepSeek’i Batı egemenliğine karşı önemli bir tehdit olarak görüyor.” yorumunda bulundu.

Ancak, bu yasakların ters etki yaratabileceğini söyleyen Padmanabhan, “Yasaklar, DeepSeek’e olan ilgiyi daha da artırabilir” diyerek, modelin Batı’da da yayılma potansiyeline işaret etti.